اسلامپ بتن
اسلامپ بتن یا ملات از طریق یک آزمون و با استفاده از تجهیزات ساده به آسانی قابل اندازه‌گیری است.
آزمون اسلامپ بتن، میزان روان بودن بتن تازه را قبل از گیرش آن مشخص می‌کند. این آزمایش جهت کنترل کارایی بتن تازه انجام می‌شود و نشان‌دهنده‌ی آسانی جریان یافتن بتن است. آزمون اسلامپ همچنین می‌تواند به عنوان شاخصی برای درست مخلوط شدن بتن مورد استفاده قرار گیرد. این آزمون به دلیل آسان بودن تجهیزات مورد استفاده و فرآیند آسان محبوبیت دارد. آزمون اسلامپ برای اطمینان یافتن از یکنواختی قسمت‌های مختلف بتن تحت شرایط کارگاهی کاربرد دارد.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های هر ماده سیمانی، کارایی یا روانی آن است؛ این ویژگی مشخص کننده‌ی آسان یا دشوار بودن هل دادن، کشیدن و یا صاف کردن سطح این مواد است. کارایی وابستگی زیادی به میزان خیس بودن بتن دارد، که به آن اسلامپ گفته می‌شود.
چرا کارایی اهمیت دارد؟
• اگر آب در ترکیب بتن بیش از حد باشد، سنگدانه‌های درشت زیر بتن جمع می‌شوند و در نتیجه بتن تبدیل به ترکیبی غیر یکنواخت می‌شود.
• اگر ترکیب بتن خیلی خشک باشد، کار کردن با بتن و ریختن آن دشوار خواهد بود.
هر میزان که بتن آب بیشتری داشته باشد، اسلامپ آن بالاتر است. اگرچه معمولا اسلامپ به عنوان شاخص میزان آب شناخته می‌شود، در حقیقت مشخص کننده میزان روان بودن است.
کلاس بازه‌ی اسلامپ اسلامپ هدف
S1 10-40 20
S2 50-90 70
S3 100-150 130
S4 160-210 180
S5 210 و بالا ۲۲۰
اسلامپ S1 بیشتر برای بستر لوله‌ها و عایق‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا یک ترکیب نسبتا خشک است. معمولا به آن نیمه خشک گفته می‌شود.
اسلامپ S2 برای پی‌های نواری و دال‌های محکم و یا زمانی که از چرخ دستی برای حمل بتن استفاده می‌شود، کاربرد دارد. به این ترکیب، ترکیب مرطوب گفته می‌شود و احتمالا کاربردی‌ترین نوع بتن بوده و در بیشتر موارد سعی بر این است که روانی بتن در این محدوده باشد.
آزمایش‌هایی برای کارایی بتن:
کارایی بتن با یکی از این آزمایش‌ها مشخص می‌شود:
۱٫ آزمایش اجزای تشکیل‌دهنده
۲٫ آزمایش ضریب تراکم
۳٫ آزمایش اسلامپ
دو آزمون اول در آزمایشگاه انجام می‌شود، در حالی که آزمایش سوم در محل کارگاه صورت می‌گیرد.
اسلامپ بتن چیست ؟
در هنگام ساخت بتن از مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن یعنی سیمان، سنگدانه و آب؛ سنگدانه‌ی درشت مشخص کننده میزان آب و میزان آب مشخص کننده‌ی اسلامپ است. در هنگام بتن‌ریزی، مقدار کم‌تر اسلامپ مشخص کننده‌ی حجم کم‌تر آب و در حقیقت کیفیت بالاتر بتن است.
امروزه بتن تنها حاصل ترکیب سه ماده اصلی نیست، بلکه شامل افزودنی‌ها و الیاف نیز می‌شود. بنابراین برخلاف گذشته، سنگدانه درشت ممکن است تنها عامل مشخص کننده‌ی میزان آب نباشد. بنابراین بالا یا پایین بودن اسلامپ شاخص مناسبی برای ارزیابی کیفیت بتن نیست. به بیان دیگر از روی اسلامپ نمی‌توان میزان آب موجود در بتن را تشخیص داد.
با استفاده از تکنولوژی‌های جدید، یک ترکیب قدیمی بتن با اسلامپ ۷۰ میلی‌متر ممکن است نسبت به یک ترکیب بتن جدید با اسلامپ ۳۰۰ میلی‌متر که در آن فوق روان کننده‌های شیمیایی استفاده شده است، حجم آب بیشتری داشته باشد. (فوق روان کننده، یک ماده‌ی شیمیایی است که جهت افزایش اسلامپ بدون افزودن آب به بتن در آن ریخته می‌شود.)
ترکیبی از سنگدانه، ماسه و آب بدون سیمان، فارغ از حجم آبی که به آن اضافه می‌شود، قابلیت جریان یافتن را ندارد. دلیل آن این است که سیمان به بتن خاصیت جریان می‌دهد. فوق روان کننده با پراکنده سازی شیمیایی ذرات سیمان، به سیمان امکان روان کنندگی بیشتر را می‌دهد که در نتیجه‌ی آن بدون افزایش مقدار آب، اسلامپ افزایش می‌یابد.
با اختراع افزودنی‌های شیمیایی، اسلامپ به بخش‌های اسلامپ ناشی از آب و اسلامپ ناشی از ترکیبات شیمایی تقسیم می‌شود. اگر تنها آب مشخص کننده‌ی میزان اسلامپ باشد، به آن اسلامپ آب می‌گویند. اگر علاوه بر میزان آب، افزودنی‌های شیمیایی نیز تاثیرگذار باشند، به آن اسلامپ پلاستیکی گفته می‌شود.
تقریبا هرچیزی که درون بتن ریخته می‌شود، بر اسلامپ اثر می‌گذارد. هر میزان حجم هوای بتن افزایش یابد، اسلامپ نیز افزایش می‌یابد.
ریختن الیفا درون بتن باعث کاهش اسلامپ می‌شود. برای ساخت بتنی که امکان کار با آن وجود داشته باشد، تمامی این موارد باید در نظر گرفته شوند. بهترین اسلامپ برای کارایی و ریختن بتن حدود ۱۰ تا ۱۳ سانتی‌متر است. برای بتن‌های با اسلامپ بین ۲ تا ۶ سانتی‌متر نه تنها ریختن آن‌ها مشکل است، جا دادن آن‌ها نیز دشواری‌هایی را به همراه دارد. از طرف دیگر اسلامپ بالای ۱۵ سانتی‌متر مستعد جداشدن و ایجاد آب اضافی خواهد بود.
همچنین باید در نظر داشت که اسلامپ زمانی مشخص کننده‌ی کیفیت بتن است که مقایسه بین دو محموله‌ی بتن با ترکیب اختلاط ثابت انجام گیرد. برای تشخیص کیفیت بتن حاصل از دو طرح اختلاط نمی‌توان از اسلامپ استفاده نمود. اسلامپ مقاومت بتن را مشخص نمی‌کند. مقاومت بتن از روی نسبت آب به سیمان مشخص می‌گردد.
با استفاده از افزودنی‌های جدید در طرح‌های اختلاط، می‌توان اسلامپ بتن را در هر محدوده‌ی دلخواه در نظر گرفت و همچنان بتنی با کیفیت مناسب تولید نمود.
اندازه‌گیری ارتفاع:
آزمون با استفاده از یک قالب فلزی به شکل یک مخروط ناقص که به آن مخروط اسلامپ می‌گویند، انجام می‌گیرد. این مخروط از دو طرف باز بوده و دارای دستگیره می‌باشد. این وسیله معمولا دارای قطر داخلی ۱۰۰ میلی‌متر در بالا، قطر ۲۰۰ میلی‌متر در پایین و با ارتفاع ۳۰۵ میلی‌متر است. این مخروط سپس بر رووی یک سطح محکم و غیرجاذب قرار می‌گیرد. این مخروط در سه مرحله از بتن پر می‌شود. هر بار با استفاده از یک میله‌ی با طول ۶۰۰ و قطر ۱۶ میلی‌متر، ۲۵ ضربه به هر لایه وارد می‌شود. در پایان مرحله سوم، بتن هم ارتفاع با سر قالب قطع می‌شود. سپس قالب با دقت به صورت عمودی بالا کشیده می‌شود، به گونه‌ای که آسیبی به مخروط بتنی وارد نکند.
سپس بتن دچار ریزش می‌شود. مقدار ریزش (اسلامپ) بتن با اندازه‌گیری فاصله‌ی بین بالای بتن ریزش کرده با بالای مخروط به دست می‌آید.
مراحل آزمایش اسلامپ:
آزمایش در یک قالب که به آن مخروط اسلامپ گفته می‌شود، صورت می‌گیرد. قطر بالایی این مخروط ۱۰، قطر پایینی آن ۲۰ و ارتفاع آن ۳۰ سانتی‌متر است. این آزمایش می‌تواند در چند گام انجام شود:
۱٫ قالب اسلامپ را بر روی یک سطح صاف و غیر جاذب قرار دهید.
۲٫ اجزای خشک بتن را به طور کامل با هم مخلوط کنید تا رنگ یکنواختی ایجاد شود و سپس مقدار کافی آب به آن اضافه نمایید.
۳٫ تا ارتفاع یک سوم قالب، درون آن بتن بریزید.
۴٫ با استفاده از یک میله‌ی فلزی ۲۵ ضربه به سطح بتن وارد کنید. پراکندگی این ضربه‌ها حتی‌الامکان یکنواخت باشد.
۵٫ بتن ریزی را تا ارتفاع دو سوم قالب انجام داده و مجددا آن را متراکم نمایید.
۶٫ قالب را از بتن پرکرده و مجددا آن را متراکم نمایید. در تمامی مراحل تراکم با میله‌ی فلزی و با ۲۵ ضربه باید صورت پذیرد.
۷٫ سطح بالایی قالب را با کمک ماله صاف نمایید.
۸٫ قالب را با سرعت بردارید. هنگام انجام این کار اطمینان یابید که این کار را در جهت قائم انجام می‌دهید.
۹٫ زمانی که ریزش بتن تمام شد، میزان نشست بتن را اندازه بگیرید که در حقیقت همان اسلامپ بتن است.
تفسیر نتایج:
بتن ریزش کرده به شکل‌های مختلفی در می‌آید و براساس ویژگی‌های بتن ریزش کرده به آن اسلامپ واقعی، اسلامپ برشی یا اسلامپ ریزشی می‌گویند. اگر اسلامپ برشی یا ریزشی اتفاق بیفتد، نمونه‌گیری مجدد انجام شده و آزمون تکرار می‌گردد. اسلامپ ریزشی نشان‌دهنده‌ی خیس بودن زیاد بتن است.
تنها اسلامپ واقعی آزمون صحیح محسوب می‌شود. اسلامپ ریزشی معمولا به معنای خیس بودن زیاد بتن و یا کارایی زیاد آن است، که آزمون اسلامپ برای آن مناسب نیست. بتن‌های خیلی خشک با اسلامپ ۰-۲۵mm معمولا برای راه‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند، بتن‌های با کارایی کم با اسلامپ ۱۰-۴۰mm برای فنداسیون با تسلیح کم مورد استفاده قرار می‌گیرد، بتن‌های با کارایی معمولی با اسلامپ ۵۰-۹۰mm معمولا برای تن‌های با تسلیح معمولی همراه با ویبره مورد استفاده قرار می‌گیرند و بتن‌های با کارایی بالا با اسلامپ بیش از ۱۰۰mm زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که فاصله‌ی بین میلگردها کم است و/ یا بتن باید مسیر طولانی جریان یابد.
ریزشی برشی واقعی
در اسلامپ ریزشی، بتن کاملا دچار ریزش می‌شود. در اسلامپ برشی قسمت بالایی دچار برش شده و به سک طرف کشیده می‌شود. در اسلامپ واقعی، بتن به اطراف ریخته می‌شود و شکل کلی خود را حفظ می‌کند.
اسلامپ توصیه شده برای کاربردهای مختلف:
کاربرد بتن اسلامپ توصیه شده(میلی‌متر)
۱ بتن برای جاده سازی ۲۰ تا ۴۰
۲ بتن برای محل‌های عایق، دیواره‌های عایق، اسکله‌ها، دال‌ها و دیوارها ۴۰ تا ۵۰
۳ بتن برای کانال‌ها ۷۰ تا ۸۰
۴ کارهای بتنی معمولی ۸۰ تا ۱۵۰
۵ بتن حجیم ۲۰ تا ۵۰
۶ بتنی که قرار است ویبره شود. ۱۰ تا ۲۵
محدودیت‌های آزمایش اسلامپ:
آزمون اسلامپ برای کارایی‌های معمولی و کم با اسلامپ بین ۵ و ۲۶۰ میلی‌متر مناسب است. این آزمایش امکان تشخیص تفاوت کارایی در ترکیب‌های سفت با اسلامپ صفر و یا ترکیب‌های خیس که دچار اسلامپ ریزشی می‌شوند را ندارد.این آزمون محدود به بتن‌های با بزرگترین سایز سنگدانه ۳۸ میلی‌متر است.
تفاوت در استانداردها:
در چندین آیین‌نامه معتبر نحوه‌ی انجام آزمون اسلامپ توضیح داده شده است که این دستورالعمل‌ها تفاوت‌های اندکی با هم دارند.
آیین نامه آمریکا:
در آیین‌نامه آمریکا، آزمایش اسلامپ در آیین‌نامه‌های ASTM و AASHTO توضیح داده شده است. در استاندارد آمریکا اشاره شده است که مخروط باید دارای ارتفاع ۳۰۰، قطر پایین ۲۰۰ و قطر بالای ۱۰۰ میلی‌متر باشد. در ASTM به سختی مخروط هم اشاره شده است. همچنین بیان می‌کند که در حین فرآیند، هنگام برداشتن مخروط، این کار باید عمودی انجام گیرد و نباید هیچ گونه حرکت چرخشی اتفاق بیفتد. توضیحات این آزمایش تحت عنوان “روش استاندارد آزمایش اسلامپ بتن ساخته شده با سیمان هیدرولیکی” در آیین‌نامه‌های ASTM C 143 و AASHTO T 119 آمده است.
استاندارد بریتانیا:
در استاندارد بریتانیا، ارتفاع مخروط ۳۰۰، قطر پایینی آن ۲۰۰ و قطر بالایی آن ۱۰۰ میلی‌متر در نظر گرفته شده است. استانداردهای بریتانیا به صورت به خصوص اشاره نمی‌کنند که مخروط باید به صورت قائم برداشته شود. آزمایش اسلامپ در آیین‌نامه‌ی بریتانیا ابتدا در BS 1881-102 توضیح داده شده بود ولی اکنون استاندارد اروپایی BS EN 12350-2 جایگزین آن شده است. آزمایش باید با پر کردن مخروط در سه مرحله و وارد کردن ۲۵ ضربه به هر لایه انجام گیرد.
آزمایش‌های دیگر:
آزمایش‌های دیگری نیز برای ارزیابی اسلامپ بتن وجود دارند. آزمایش میز جریان DIN 1048-1 از تجهیزات مشابه ولی با سایز متفاوت استفاده می‌کند ولی میزی که مخروط اسلامپ روی آن قرار می‌گیرد، پس از برداشتن مخروط اسلامپ چندین بار انداخته می‌شود و برای نتیجه آزمایش قطر نمونه اندازه‌گیری می‌شود و نه ارتفاع آن. آزمون دیگر، آزمون K-Slump است که در ASTM International C1362-09 به آن اشاره شده ات.آزمایش‌های دیگر شامل آزمون ضریب فشردگی بریتانیا و ترکیب‌سنج وب برای بتن فشرده شده است.
روش دیگر مشخص کردن اسلامپ استفاده از یک وسیله‌ی اتوماتیک برای اندازه‌گیری اسلامپ است. سنسورها و کنترل‌ها امکان اندازه‌گیری و نمایش اسلامپ را می‌دهند. قابل اطمینان بودن آن‌ها باعث پذیرش آن‌ها در آیین‌نامه‌های مختلف مانند ASTM International شده است. برخی وسایل اندازه‌گیری اسلامپ مانند محصول Verifi می‌توانند به بتن درون تراک آب نیز اضافه نمایند. در ASTM C94/C94M سال ۲۰۱۳ در این مورد بازنگری شد و اجازه‌ی اضافه کردن آب به بتن در حال حمل درون تراک مجهز به تجهیزات مانیتور و اندازه‌گیری اسلامپ داده شد.
هنوز دیدگاهی ثبت نشده.